Η κοινότητα

Το Θεόκτιστο είναι ένα όμορφο, γραφικό, ορεινό χωριό στο βόρειο τμήμα της Αρκαδίας, στα όρια με την Αχαΐα, χτισμένο στους πρόποδες του μικρού βουνού Τρίκορφο, σε υψόμετρο 640 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Διοικητικά, υπάγεται στην Δημοτική Ενότητα Κλείτορος του Δήμου Γορτυνίας. Από της κτίσεως του έως το 1927 ονομαζόταν Τοπόριστα. Κατά τα έτη 1841-1845 η Τοπόριστα είχε οριστεί ως έδρα του τότε Δήμου Κλείτορος.

 

Τα όρια του Θεοκτίστου ανατολικά εκτείνονται έως την κτηματική περιφέρεια της κοινότητας Πρασίνου, δυτικά έως τις κοινότητες Δρακοβουνίου και Κερπινής, βόρεια μέχρι τα όρια των οικισμών Φιλέικα Καλύβια και Παγκράτι (Αχαΐα) και νότια μέχρι την κοινότητα Δρακοβουνίου.

 

Κατά την επανάσταση του 1821 οι Τοποριστινοί που πήραν μέρος στον Αγώνα του Έθνους υπερέβησαν τους 120. Άνω των 50 αγωνίσθηκαν στο πλευρό του καπετάν Πέτρου Σιούσιουρα, περίπου άλλοι τόσοι στο πλευρό του Πανάγου Oικονομόπουλου (Oικονόμου) και περίπου 20 συμμετείχαν στον αγώνα μεμονωμένα.

 

Τη δεκαετία του 1950 οι οικογένειες ανέρχονταν σε 135 και οι κάτοικοι στους 611. Ο κάμπος του χωριού παρήγαγε αραποσίτι, φασόλια και πολλά κηπευτικά, γι’ αυτό και το χωριό κατά τα δύσκολα χρόνια της κατοχής δε στερήθηκε τουλάχιστον τη μπομπότα και το μαυρομάτικο φασόλι. Υπήρχαν καταστήματα γενικού εμπορίου, τσαγκαράδικα, σαμαράδικα, σιδηρουργεία, υδρόμυλος, τυροκομεία και ο παραδοσιακός αργαλειός, όπου ύφαιναν κλινοσκεπάσματα για τις ανάγκες των κατοίκων. Από τη δεκαετία του 1950 κυρίως, λόγω του μεταναστευτικού κύματος των νέων προς τα αστικά κέντρα και το  ξωτερικό, οι μόνιμοι κάτοικοι σταδιακά μειώνονταν, ακολουθώντας και το Θεόκτιστο την τύχη των ορεινών περιοχών της χώρας μας.

 

Εξαιρετικές είναι οι φυσικές ομορφιές του χωριού με τις περίπου 30 διάσπαρτες πηγές του και τις παραδοσιακές βρύσες. Σε σχετικά κοντινή απόσταση βρίσκεται και η τεχνητή Λίμνη Λάδωνα που δημιουργήθηκε έπειτα από κατασκευή φράγματος στον ομώνυμο ποταμό. Εντός του χωριού ξεχωρίζουν οι εκκλησίες των Αγίων Θεοδώρων (1930), του Αγιώργη (1897) με το ξύλινο τέμπλο καρυδιάς, το διώροφο Δρακοπούλειο Πνευματικό κέντρο και το Σχολείο.